* Khẩu hiệu: Khẩu hiệu của Đội: “Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại: Sẵn sàng!”
* Lời hứa: Lời hứa của đội viên thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh gồm 3 lời hứa:
-
Thực hiện năm điều Bác Hồ dạy:
Điều 1: Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào.
Điều 2: Học tập tốt, lao động tốt.
Điều 3: Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
Điều 4: Giữ gìn vệ sinh thật tốt.
Điều 5: Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.
- Tuân theo Điều lệ Đội.
- Giữ gìn danh dự Đội.
* 5 đội viên đầu tiên của Đội
5 đội viên đầu tiên của Đội là Nông Văn Dền mang bí danh là Kim Đồng, Nông Văn Thàn là Cao Sơn, Lý Văn Tịnh là Thanh Minh, Lý Thị Nì là Thủy Tiên và Lý Thị Xậu là Thanh Thủy; Kim Đồng được bầu làm Đội trưởng.
Sau ngày 15/5/1941, vâng theo lời Bác dạy, cùng cha anh làm cách mạng, Đội Thiếu nhi Cứu quốc được thành lập ở khắp các địa phương trong cả nước. Các đội viên, thiếu nhi tích cực tham gia hoạt động cách mạng như làm liên lạc, trinh sát, bảo vệ trật tự trị an, bảo vệ xóm làng, tham gia lao động tiết kiệm, xoá mù chữ... đã lập công xuất sắc như Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng, Đội Thiếu nhi Bát Sắt (Hà Nội),...
Suốt 2 cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, lớp lớp thiếu nhi Việt Nam ở hai miền Nam, Bắc đã góp phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc như: Phong trào Trần Quốc Toản do Bác Hồ phát động năm 1948, phong trào “Vì miền Nam ruột thịt”, “Việc nhỏ, chí lớn, chống Mỹ cứu nước”, “Làm nghìn việc tốt thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy”.
83 năm qua, những trang vàng sử Đội và hào khí truyền thống của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh mỗi ngày một sáng. Lịch sử đó, truyền thống đó gắn liền với phong trào thiếu nhi Việt Nam và là một bộ phận không thể tách rời trong lịch sử Đảng, lịch sử dân tộc và lịch sử Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh...
Với những cống hiến của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và thiếu niên, nhi đồng Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Đội (tháng 5/2001), Nhà nước ta đã quyết định trao tặng Huân chương Sao Vàng - phần thưởng cao quý nhất của Đảng và Nhà nước cho Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
* Vai trò của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh
Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh có vai trò như thế nào đối với các em đội viên và các tổ chức khác?
* Đối với thiếu nhi:
Đội TNTP Hồ Chí Minh là trường học giáo dục cộng sản chủ nghĩa của thiếu nhi và là nơi các em được giáo dục, tự giáo dục, rèn luyện phấn đấu và trưởng thành. Đội là người đại diện quyền lợi cho trẻ em nói chung và cho thiếu niên và nhi đồng nói riêng.
* Đối với nhà trường:
Đội có vai trò là cầu nối giữa nhà trường và xã hội, là chỗ dựa tin cậy của giáo viên nhà trường, Đội được nhà trường hỗ trợ tích cực và cùng nhà trường thực hiện các nội dung và mục đích giáo dục. Có thể thấy Đội là đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ giáo dục của nhà trường, động viên cổ vũ tất cả các bạn học sinh tham gia hoạt động của trường.
* Đối với xã hội:
Đội là một lực lượng đông đảo của xã hội, một lực lượng cách mạng tham gia tuyên truyền, cổ động các chủ trương chính sách của Đảng và nhà nước, tham gia xây dựng và quản lí xã hội với những việc làm vừa sức. Để thực hiện vai trò này, Đội không chỉ hoạt động trong trường học, ngoài giờ lên lớp, mà còn tăng cường hoạt động Đội trên địa bàn dân cư.
* Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam:
Đội là lực lượng dự trữ chiến lược cho Đảng, là một trong những lực lượng tạo nên những mắt xích quan trọng trong hệ thống chính trị: Đội, Đoàn, Đảng. Đội cùng nhà trường thực hiện mục tiêu và nguyên lí giáo dục của Đảng. Để thực hiện tốt vai trò này, trong công tác xây dựng Đội và giáo dục thiếu nhi phải đảm bảo sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng.
* Đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh:
Đội TNTP Hồ Chí Minh là lực lượng dự bị của Đoàn trong tương lai, được Đoàn thanh niên dẫn dắt. Toàn bộ công tác của Đội sẽ dẫn đắt các em rèn luyện, phấn đấu trở thành những đội viên ưu tú tham gia Đoàn thanh niên khi đủ tuổi. Đây là nhiệm vụ xây dựng Đoàn vững chắc bằng con đường ngắn và nhanh nhất.
Từ đây, chúng ta thấy được vai trò quan trọng, sâu rộng của Đội TNTP Hồ Chí Minh. Đội không chỉ giúp các em thiếu nhi trưởng thành, rèn luyện các phẩm chất tốt đẹp mà còn tạo ra lực lượng những mầm non tương lai đầy nhiệt huyết, xông xáo cho xã hội, giúp xã hội ngày một giàu đẹp hơn. Bên cạnh đó, Đội còn là cây cầu nối giữa tập thể nhà trường và xã hội, tạo ra nguồn lực chủ yếu, chất lượng cho Đoàn Thanh niên, Đảng Cộng sản Việt Nam.
Được đứng trong hàng ngũ của Đội là niềm vui, niềm tự hào cho các em thiếu nhi. Nhờ sự tham gia, đóng góp của các em thiếu nhi mà Đội ngày một phát triển vững mạnh hơn với nhiều phong trào, chương trình quy mô lớn, mang lại nhiều ý nghĩa cho cuộc sống ....